Opzet van de Handleiding
In deze Handleiding presenteren wij aan overheden en ontwikkelaars een gestructureerde aanpak om, samen met de omgeving, te komen tot een onderbouwde keuze van de participatie-instrumenten die in een concreet project worden ingezet.
Onze voorstelling daarbij is dat die keuze wordt neergelegd in een participatieplan. Het participatieplan is dus het document waarin (per projectfase van een windpark) wordt aangegeven voor welke instrumenten is gekozen.
Richtsnoeren
De door ons voorgestelde aanpak houdt in dat aan de hand van 7 richtsnoeren wordt bepaald welke participatie-instrumenten kunnen worden ingezet. De richtsnoeren zijn bedoeld om op hoofdlijnen de opzet en invulling van een participatieplan te bepalen.
Projectfases
Het ontwikkelingstraject van een windpark wordt inzichtelijk gemaakt door 5 projectfases te beschrijven. In iedere fase kunnen andere uitdagingen spelen om het draagvlak vanuit de omgeving te creëren en behouden. Voorafgaand aan het opstellen van een participatieplan zouden de project-specifieke uitdagingen per fase moeten worden benoemd. Op basis daarvan kan vervolgens worden bepaald welke instrumenten kunnen worden ingezet om die uitdagingen het hoofd te bieden.
Participatie-instrumenten
Er zijn 28 participatie-instrumenten gedefinieerd, die in het ontwikkelingstraject van een windpark kunnen worden ingezet. Per instrument geven wij een aantal praktische aanwijzingen.
Er is (vooralsnog) geen model-participatieplan gemaakt. Het maken van een participatieplan is maatwerk, afgestemd op de lokale situatie. Elk project is uniek, bij elk project spelen andere zaken een rol en zijn er andere uitdagingen. Een aantal participatie-instrumenten is wettelijk verplicht, maar voor de meeste instrumenten geldt dat per project een keuze moet worden gemaakt omtrent de inzet. Deze keuzes moeten in samenspraak met de omgeving worden gemaakt, op basis van de (door ons gegeven) richtsnoeren en de projectspecifieke uitdagingen per fase.
Doelgroep
De Handleiding is bedoeld voor alle stakeholders bij een project voor windenergie op land. Dit zijn:
- Overheden
- Ontwikkelaars
- Omgeving
Overheden: gemeenten en provincies
De Handleiding geeft overheden richtsnoeren voor het opstellen en uitvoeren van een participatieplan in de fase van beleidsvorming. In die fase worden klimaatdoelstellingen vertaald naar een concrete doelstelling voor windenergie in de provincie of de gemeente en worden een locatie voor het windpark en een ontwikkelaar gekozen.
Ontwikkelaars: energiebedrijven, windontwikkelaars, windverenigingen, coöperaties, etc.
De Handleiding geeft ontwikkelaars richtsnoeren voor het opstellen en uitvoeren van een participatieplan in de fase van vergunningverlening. In de daarop volgende fases van een windproject - de contracteringsfase, de bouwfase en de exploitatiefase - moet het participatieplan verder worden uitgewerkt en uitgevoerd. Elk van deze fases kent specifieke participatie-instrumenten.
Omgeving: omwonenden, bedrijven, natuur- en milieuorganisaties
De omgeving moet worden betrokken bij het opstellen en uitvoeren van een participatieplan. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij de overheden en ontwikkelaars. Met deze Handleiding beogen wij de omgeving inzicht te geven in de verschillende fases van een ontwikkelingsproces van een windpark en de instrumenten waarmee zij kunnen worden betrokken.